Praktycznie każdy posiadacz kabrioletu z utęsknieniem wyczekuje ciepłych słonecznych dni, jakie przynosi nam wiosna oraz – w szczególności – lato. Wtedy też wzrasta zainteresowanie kabrioletami na rynku wtórnym oraz pierwotnym. Nim jednak zdecydujemy się na naszego wymarzonego bezdasznika, warto prześledzić ofertę i poznać rodzaje kabrioletów i generalnie aut ze zdejmowanym dachem, gdyż jest ich sporo. Każde z nich ma swoją specyfikę. Pokrótce postaramy się wyjaśnić, o co w tym wszystkim chodzi.
Rodzaje kabrioletów. Cabrio z materiałowym, tzw. miękkim dachem
Najpopularniejszy rodzaj kabrioletów, zresztą najbardziej też kojarzony z cabrio. Sam fakt, że nawet ci najbardziej ekskluzywni producenci, jak Lamborghini, Bentley czy Rolls-Royce oferują wyłącznie kabriolety z materiałowym dachem.
Parę słów o budowie materiałowego dachu. Jego zewnętrzna warstwa to nieprzemakalna tkanina, odporna na uszkodzenia mechaniczne. Wewnętrzna warstwa odpowiada za izolację. Wykonana jest zazwyczaj ze spienionego poliuretanu i obita materiałem tapicerskim. Płótno naciągnięte jest na specjalny szkielet. Punktem oparcia jest rama przedniej szyby, a sam szkielet składa się z ramy belkowej. Mocowanie z przednią szybą następuje zazwyczaj poprzez zamek-blokadę. Do dachu przymocowane są poprzeczki oraz taśmy napinające poszycie, gdy jest ono rozłożone. Całość dopełniona jest przegubami oraz zawiasami, które pozwalają na sprawne składanie dachu. Tylna szyba wykonana jest zwykle ze szkła lub – co częściej spotykane – z tworzywa sztucznego.
Zdecydowana większość kabrioletów ma dach składany elektrycznie. Samochody z ręcznie składanym dachem można policzyć na palcach jednej ręki. Przykładem jest Mazda MX-5. Różne rodzaje kabrioletów można także składać i rozkładać podczas jazdy (zwykle z prędkością do 30 lub 50 km/h).
Fot. Adrian Zieliński / soft top (po lewej) i hardtop (po prawej)
Głównym powodem stosowania miękkiego dachu, zwłaszcza w przypadku Lamborghini – jest niższa masa samej konstrukcji w porównaniu do tzw. sztywnego dachu, o którym zresztą potem wspomnimy.
Miękki dach – wady i zalety
Zaletą płóciennych dachów jest mniejszy stopień skomplikowania konstrukcji, a co za tym idzie niższe koszty produkcji oraz ewentualnych napraw. Poza tym płócienne dachy występują – zwłaszcza w przypadku modeli z półki Premium – w różnych kontrastowych odcieniach, co dodatkowo poprawia wygląd samochodu, jak np. w przypadku Mercedesa klasy C. Miękki dach składa i rozkłada się szybciej niż kabriolety wyposażone w sztywny dach a także zabiera mniej miejsca w bagażniku. Poza tym dochodzi do tego jeszcze kwestia walorów estetycznych… Być może jest to tylko kwestia gustu, ale cabrio z miękkim dachem wydaje się być najzwyczajniej w świecie… ładniejsze. Dodam, że mówię to jako posiadacz kabrioletu… ze sztywnym dachem.
Obecnie wiele wad wynikających z zastosowania płóciennego dachu wyeliminowano. We współczesnych konstrukcjach dach składa się z kilku warstw materiału, co zapewnia odpowiednią izolację kabiny zarówno od temperatury jak i od wilgoci. Czyni to tego typu auta pojazdami całorocznymi. Grubszy dach oznacza także wyższy komfort akustyczny w kabinie oraz (przynajmniej teoretycznie) większą trwałość.
Dach materiałowy ma jednak kilka wad. Jedną z nich jest z pewnością niższa sztywność nadwozia niż w przypadku pozostałych typów bezdaszników. Wynika ona z zastosowania płóciennego dachu oraz braku środkowych słupków. Co prawda, zarówno kabriolety z miękkim jak i twardym dachem wymagają dodatkowych usztywnień podwozia w celu zapewnienia odpowiedniej sztywności skrętnej, jednak sztywny dach ze względu na materiały, z jakich go wykonano, już sam w sobie zapewnia wyższą sztywność skrętną. Kolejną wadą cabrio z płóciennym dachem jest niższy poziom bezpieczeństwa niż w przypadku „sztywnych” konstrukcji.
Fot. mercedes.com / Mercedes klasy E Cabrio
Co prawda, płócienne dachy dominują wśród marek premium, jednak można je odnaleźć także w przypadku tzw. popularnych producentów, jak np. w Oplu Cascadzie, Volkswagenie Golfie VI Cabrio czy Fordzie Mustangu. Ostatnio zaczynają się pojawiać także SUV-y w wersji cabrio, wyposażone w miękki składany dach, np. Range Rover Evoque Cabrio (już nieprodukowany) oraz Volkswagen T-Roc Cabriolet.
Rodzaje kabrioletów. Cabrio ze sztywnym dachem
Drugim najpopularniejszym typem kabrioletów są modele ze sztywnym dachem, często nazywane coupe-cabrio. Dach podzielony jest zazwyczaj poprzecznie na kilka części-segmentów. Aby mógł się chować w bagażniku, konieczny jest układ elektrycznego zamykania i otwierania z cięgnami Bowdena (przenoszą one podłużne siły rozciągające) i suwakowymi zaworami blokującymi. Konieczna jest też szklana szyba oraz dodatkowe wzmocnienia i uszczelnienia. Pomiędzy segmentami znajdują się uszczelki (jest ich więcej niż w przypadku konstrukcji płóciennej).
Pierwszą taką konstrukcją był zaprezentowany w 1996 roku Mercedes SLK. Czasem największej popularności aut typu coupe-cabrio była pierwsza dekada XXI wieku. Tego typu konstrukcje dominowały zwłaszcza wśród kompaktowych modeli wielu popularnych producentów. Przykładami są chociażby Opel Astra III Twintop, Ford Focus CC, Renault Megane CC czy Peugeoty 307 CC i 308 CC. Ciekawy dach miało zwłaszcza Renault Megane III CC, gdyż wyposażono je w szklany panoramiczny dach. Co ciekawe, kabriolety ze sztywnym dachem były także dosyć popularne w klasie aut miejskich, czego przykładami są m.in. Opel Tigra, Peugeot 207 CC czy Mitsubishi Colt CZC. Zdarzają się też modele marek premium wyposażone w hardtop, np. BMW serii 4 czy Lexus IS C.
Sztywny dach – wady i zalety
Do zalet kabrioletów ze sztywnym dachem należą m.in. wyższy poziom bezpieczeństwa oraz większa praktyczność. Samochody te jeszcze bardziej nadają się do roli pojazdów całorocznych niż cabrio z miękkim dachem. Sztywny dach nie wymaga też takiej dbałości co miękki. Odpada coroczna konserwacja dachu a zimą nie musimy się martwić o kondycję dachu gdy np. spadnie sporo śniegu. Warto jedynie co jakiś czas kontrolować i konserwować uszczelki, ale to dotyczy akurat wszystkich samochodów, zwłaszcza wszelkiej maści kabrioletów i im pokrewnych.
Wiele aut typu CC, zwłaszcza tych kompaktowych, ma też spore bagażniki przy zamkniętym dachu. Przykładowo Ford Focus CC ma wtedy pomieści wtedy aż 534 l bagażu. Wyższa jest także trwałość dachu oraz jego odporność na akty wandalizmu. Płócienny dach dla przykładu może ktoś rozciąć lub uszkodzić jakimś ostrym narzędziem. Lepsza jest także aerodynamika aut z hardtopem z powodu optymalizacji kształtu dachu i jego gładkości.
Fot. Paweł Bartocha / Ford Focus CC
Do głównych wad kabrioletów ze sztywnym dachem zaliczamy wyższą masę oraz większy stopień skomplikowania konstrukcji. Dodatkowo warto co jakiś czas przejrzeć i posmarować poszczególne elementy mechanizmu a dostęp do nich bywa utrudniony z powodu licznych i trudno dostępnych zakamarków. Co także wynika z bardziej skomplikowanej konstrukcji, wyższe są też koszty ewentualnych napraw dachu a jakieś niedomagania mechanizmu trudniejsze do zdiagnozowania niż w przypadku cabrio z miękkim dachem. Wyższe są także koszty produkcji, a co za tym idzie cena pojazdu niż w przypadku wersji z płóciennym dachem.
Trwałość dachów typu coupe-cabrio obliczona jest na około 10 000 – 20 000 cykli pracy, czyli w zasadzie całe życie pojazdu. Koszt ewentualnej naprawy może być już wtedy nieopłacalny.
Rodzaje kabrioletów. Roadster – czyli mniej praktyczny kabriolet
Roadster jest specyficzną odmianą kabrioletu. Jest to typ dwuosobowego pojazdu o zacięciu sportowym, z odkrytym nadwoziem i silnikiem umieszczonym wzdłużnie za przednią osią. Napęd trafia na tylne koła. Główną różnicą w stosunku do tradycyjnego cabrio jest brak stałego dachu, jednak obecnie cecha ta stopniowo zanika i obu pojęć używa się na zasadzie synonimów. Roadstera wyróżniają także proporcja – długi masywny przód z dużą maską oraz krótka tylna część nadwozia.
Fot. mazda.com / Mazda MX-5
Najbardziej znanym roadsterem jest Mazda MX-5. Dosyć powszechne są też Mercedes SLK, BMW Z4 oraz Audi TT Roadster. Z jeszcze wyższej półki warto podać jako przykład Mercedesa-AMG GT Roadster. Tego typu pojazdy występują zarówno w wersji ze sztywnym dachem (np. poprzednie BMW Z4 czy Mercedes SLK) jak i miękkim (Mazda MX-5 lub Audi TT).
Wszystkie „pełne” kabriolety wyposażone są w wysuwające się w razie wypadku pałąki przeciwkapotażowe, chroniące pasażerów przed ewentualnymi skutkami dachowania.
Targa – pół coupe pół cabrio
Ten dosyć specyficzny typ nadwozia można najprościej określić jako „półcabrio”. Otóż jest to dwudrzwiowy samochód w stylu coupe ze zdejmowaną częścią sztywnego dachu. Elementem charakterystycznym targi jest zastępujący słupki B pałąk. Ma on na celu zapewnienie odpowiedniej sztywności nadwozia. Za nim znajduje się duża wypukła szyba. Przykładami targ są Mazda MX-5 RF, Porsche 911 w wersji Targa oraz Chevrolet Corvette. Niektóre targi, jak np. nieprodukowany już Pontiac Firebird, posiadają także wzdłużny wspornik, łączący przednią szybę z pałąkiem. Zdejmowany dach składa się wówczas z dwóch elementów. Współczesne targi mają już elektryczny składany i rozkładany dach. Sam mechanizm jest skomplikowany i czasochłonny, gdyż wymaga uniesienia całej tylnej szyby.
Fot. porsche.com / Porsche 911 Targa
Zaletami nadwozi typu targa są wyższa sztywność nadwozia niż w przypadku kabrioletów. Zapewniają one także większe bezpieczeństwo i całkiem ładnie się prezentują zarówno z otwartym jak i zamkniętym dachem, (co nie zawsze dotyczy kabrioletów, zwłaszcza tych ze sztywnym dachem). Lepsza jest także aerodynamika. Targi są także bardziej uniwersalne od cabrio i nie wymagają tyle pielęgnacji (odpada np. kwestia konserwacji dachu).
Wadą nadwozi typu targa jest sam fakt, że są one niejako „półśrodkiem” i tak naprawdę nie zapewniają pełni doznań znanych z kabrioletów. Chodzi m.in. o wszechobecny „wiatr we włosach”. Co prawda czuć go podczas jazdy, ale nie w aż takim stopniu. Kolejną, chyba najbardziej istotną wadą jest jeszcze wyższy niż w cabrio poziom hałasu już przy relatywnie niskich prędkościach (ok. 80 km/h). Wynika to z faktu, iż wpadające do kabiny powietrze nie ma ujścia i niejako „kotłuje się” pod tylną szybą. Sytuację w pewnym stopniu ratuje opuszczenie bocznych szyb, jednak też tylko do pewnego momentu. Poza tym wybór samochodów z nadwoziem targa na rynku jest bardzo ograniczony.
Stałe nadwozie z odsuwaną środkową częścią dachu
Jest to najbardziej budżetowe rozwiązanie zarówno, jeśli chodzi o koszty produkcji, jak i cenę pojazdu oraz fakt, iż pojawia się głównie w miejskich modelach. Najprościej rzecz ujmując pozostawiono wszystkie słupki niczym w klasycznym hatchbacku, które zapewniają odpowiednią sztywność nadwozia. Środkową część dachu stanowi znany z kabrioletów płócienny materiał, który składa się w „harmonijkę” razem z tylną szybą wykonaną z tworzywa sztucznego. Odbywa się to ręcznie lub elektrycznie.
Fot. fiat.com / Fiat 500C Dolcevita
Przykładami modeli z tego typu rozwiązaniem są m.in. Fiat 500C czy nieprodukowany już Citroen DS3 Cabrio.
Zaletami takiego rozwiązania są z pewności niskie koszty produkcji oraz niewielka masa konstrukcji. Z racji swojej prostoty jest to też trwałe rozwiązanie, choć oczywiście wymaga typowej dla dachów materiałowych impregnacji. Do zalet zalicza się także niska cena zakupu.
Do wad zalicza się z pewnością brak typowych dla cabrio doznań, w tym „kontaktu” ze światem zewnętrznym (bynajmniej nie w takim stopniu) oraz większy poziom hałasu niż w hatchbacku. Wybór tego typu modeli na rynku jest mały i ogranicza się głównie do małych aut.
Rodzaje kabrioletów i pokrewnych samochodów – podsumowanie
Jak widać, rodzaje kabrioletów i im pokrewnych samochodów to całkiem długa opowieść. A każdy z nich ma swoją specyfikę. Ze względu na duże zróżnicowanie oferty najlepszym wyborem wydaje się cabrio z miękkim dachem, jednak – jak powszechnie wiadomo – każdy ma inne gusta i to właśnie od nich oraz od potrzeb bądź wymagań zależy, który typ „bezdasznika” wybierzemy. Najważniejsze jest jedno – auto ma nas cieszyć już na sam widok, nie wspominając już o jeździe nim. Krótko mówiąc – do wyboru do koloru.
