Pora opowiedzieć wam nieco więcej o pełnieniu funkcji przez polskich sędziów motorsportowych. Przybliżymy wam tematy tj. marshal w F1 – jak się nim stać; jakie są warunki zdobycia licencji; ile lat doświadczenia potrzeba w lokalnych zawodach do ubiegania się o królową motorsportu oraz wiele innych. Nasz poradnik zapisaliśmy w formie wywiadu, dzieląc go na odpowiednie kategorie. Sporą dawką wiedzy podzieliła się nie tylko Maja Michalska, ale też zaangażowali się w to Maksymilian Michalski oraz Maciej Podemski. Dowiecie się, co trzeba zrobić, aby prowadzić podobne, motorsportowe życie.
Marshal w F1. Proces zdobycia funkcji
Marshal w F1. W jaki sposób można nim zostać?
Maja Michalska: Wpierw musimy rozróżnić, czy chodzi o marshala z kraju, gdzie organizowane są zawody, czy kogoś, kto chce przyjechać z obcego kraju. Zazwyczaj za każdy tor organizujący mistrzostwa świata odpowiada automobilklub, który zrzesza marshali z danej części kraju. To oni obsługują większość imprez i wyrabiają licencje. Jeśli pełnisz funkcje wirażowego na Spa na innych zawodach, po prostu zgłaszasz swoją gotowość do pełnienia funkcji na F1.
– W naszym przypadku zarówno, aby zostać marshalem na F1 jak i na innych zagranicznych seriach wpierw musisz ukończyć szkolenia i uzyskać odpowiednie licencje w swoim kraju. Gdy posiadasz już odpowiednie międzynarodowe uprawnienia po uzyskaniu zgody z Polskiego Związku Motorowego i rodzimego klubu, możesz zacząć rejestrować się na zawody. Na niektórych torach organizatorzy szukają marshali, a na innych trzeba się trochę natrudzić, żeby znaleźć formularz zgłoszeniowy. Im większe doświadczenie, tym większa szansa na zakwalifikowanie – dodała.
Fot. Maja Michalska / Marshall w F1 może nawiązać nowe przyjaźnie
Tak jeszcze dla kontrastu. Jak wygląda proces stania się polskim marshalem w motorsporcie?
Wytłumaczę to jak na przykładzie Poznania i Automobilklubu Wielkopolski. Na początku należy zapisać się i zostać członkiem jakiegoś automobilklubu – najlepiej do tego, który działa na terenie naszego województwa lub rejonu. W Poznaniu jest to wspomniany wcześniej Automobilklub Wielkopolski, w województwie mazowieckim jest to Automobilklub Rzemieślnik, a w górach jest to np. Auto Moto Klub Limanowa. Następnie, gdy masz ukończone 18 lat, możesz zacząć szukać informacji na temat szkoleń dla sędziów. Wszelkie dane na ten temat i terminy powinny znajdować się na stronie Polskiego Związku Motorowego lub na stronach internetowych Automobiklubów,
– W Poznaniu szkolenia organizuje Automobilklub Wielkopolski, do którego należymy i to on odpowiada za nasze wstępne przeszkolenie. Po szkoleniu i zdaniu egzaminu otrzymujesz licencja stopnia 2, która uprawnia cię do pełnienia funkcji marshala w Polsce. Następnie potrzebny jest staż i doświadczenie, by awansować na licencję stopnia 1, która daje już możliwość wyjazdów za granicę – uzupełniła.
Na jakie przeciwności może natrafić marshal?
Fot. Maja Michalska
Czy to prawda, że na niektóre Grand Prix Polakom trudniej będzie przejść rejestrację? Jeśli tak, to dlaczego?
Maja Michalska, Maksymilian Michalski i Maciej Podemski: To zależy. Zaczynając swoją przygodę z sędziowaniem, jesteś osobą obcą dla każdego automobilklubu. Im więcej podróżujesz, poznajesz ludzi, zdobywasz doświadczenie, tym łatwiej uzyskać ci informacje na temat innych torów, ludzi odpowiedzialnych za sędziów w danym kraju i procesie rekrutacji. My dostaliśmy informację, że na GP Włoch na torze Monza jest bardzo trudno się dostać, nie będąc obywatelem Italii. A jednak dziesiątki wymienionych maili umożliwiły nam udział w tym jakże ważnym świecie dla wszystkich Tifosi.
– Niektóre tory charakteryzują się dodatkowymi wymaganiami dotyczącymi języka. Nie zawsze angielski jest wystarczający. Czasami wymagana jest dodatkowa Wiza pracownicza, a czasem potrzebna jest po prostu bardzo duża ilość szczęścia haha, dlatego zawsze warto spróbować. Tak naprawdę, jaki kraj i tor, taki obyczaj – dodali.
Czy polską licencję marshala/sędziego trzeba często odświeżać?
Co roku uczestniczymy w szkoleniach. W Polsce obsługując zawody, licencja przedłuża się sama po uzyskaniu odpowiedniej liczby punktów, jednak warto odświeżyć pamięć a także wymieniać się spostrzeżeniami, wspomnieniami lub wątpliwościami z innymi. Kiedy jest na to lepsza okazja niż na szkoleniu przed sezonem.
Jak porównalibyście to do warunków z GP Wielkiej Brytanii, gdzie ponoć trudniej być marshalem nie będąc Brytyjczykiem/-ą?
Zobaczymy, co życie przyniesie, ale będziemy starali się w przyszłości dostać na Silvestone. Nie uważam, że jest trudniej. Po prostu niektóre kraje mają świetną grupę sędziów, która jest w stanie obsłużyć całe GP bez pomocy z zagranicy. Tak jak już wcześniej wspomnieliśmy, niektóre tory nastawiają się tylko na „przyjezdnych” inne na „swoich”.
Czy droga marshali (do F1 i innych serii pod egidą FIA) z innych krajów jest podobna?
Tak. Poznaliśmy wielu sędziów z Włoch, Belgii, Holandii czy nawet Abu Zabi. W każdym przypadku proces uzyskiwania licencji i starania się o wyjazd na inne tory jest bardzo podobny.
Pasja i zdobywanie doświadczeń – najważniejsze składowe marshala
Co moglibyście poradzić młodej osobie pragnącej zasmakować motorsportowych wrażeń od strony bycia marshalem?
Maja Michalska, Maksymilian Michalski i Maciej Podemski: Przede wszystkim cierpliwość i zaangażowanie. Nie wszystko przyjdzie od razu. Jest duża cześć sędziów, która po 2 sezonach rezygnuje z regularnego uczestnictwa w zawodach. To praca dodatkowa, często wymagająca wyrzeczeń. W momencie opublikowania kalendarzy na kolejny sezon od razu cala rodzina podporządkowuje swoje plany i wakacje pod nasze zawody [śmiech]. Pamiętajmy, ze często od naszej pracy może zależeć czyjeś zdrowie a nawet życie. Ale, ale, ale! Moim zdaniem najważniejsze jest to, żeby cieszyć się z wszystkich możliwości, które nam daje bycie marshalem i korzystać z każdej chwili.
Marshal w F1 | Fot. Maja Michalska
Jaki wiek i poziom wiedzy o motorsporcie powinien być tym minimalnym według was?
Licencje można uzyskać od 18. roku życia. Im szybciej się zaangażujesz w ten sport, tym lepiej. Ja zaczynałam pomagać przy zawodach, gdy miałam 17 lat. Maks był już pełnoletni. Za granicą zazwyczaj średnia wieku to 30-50 lat, więc czasami wywołujemy zdziwienie, że w tak młodym wieku mamy takie doświadczenie. Myślę, że okres studiów to dobry moment na zostanie marshalem. Górna granica wieku? Tak długo jak sprawia ci to radość, masz chęci i tym żyjesz. Myślę, że poczujesz kiedy warto ze sceny zejść. Zazwyczaj większość sędziów ma doświadczenie i wiedzę z branży motoryzacyjnej, ale wbrew pozorom nie jest trudno nauczyć się budowy auta, jeśli chcesz bez problemu dasz radę.
Spotkaliście się może z marshalem, który miał przeszłość w Formule Student lub innej serii jako inżynier lub uczestnik?
Niektórzy sędziowie z Polski angażują się w Formule Student. Mamy znajomego, który prężnie działa w tej serii, jeśli chodzi o marshali z zagranicy na ten moment nie znamy takiej osoby. Myślę, że taka przeszłość może być pomocna jednakże nie jest ona wymagana.
Marshal w F1 a kwestie wywieszenia flag na torze
Które flagi używa się najrzadziej? O której według was wiele osób zapomina?
Maja Michalska: W sumie jest to trudne pytanie [śmiech]. Zależy od zawodów, zależy od stanowiska. Jest bardzo dużo tych „zależy”. Wbrew pozorom chyba najczęściej używana jest żółta, niebieska i czerwona. A najrzadziej? Zielona? Myślę, że rzadziej pokazywane są również flagi z karami jak np. czarna (RB2019), ostrzeżenie czy np. usterka techniczna.
Czy często marshal może dostać zapytanie o stan danego samochodu i naderwania elementu? Tutaj nawiązuję do sytuacji z Kevinem Magnusenem z 2022 roku, kiedy często przez naruszenie konstrukcji musiał odbywać przymusowy pit stop i wywieszono mu czarno-białą flagę, po interwencji sędziów.
Maja Michalska, Maksymilian Michalski i Maciej Podemski: Zgłaszamy stan pojazdu lub jakieś nasze podejrzenia do dyrekcji wyścigu, to wystarczy. Naszym zadaniem jest zadbanie o bezpieczeństwo zawodników. Czasem zdarza się, że podczas ściągania samochodu dojdzie do uszkodzenia, ale nigdy nie jest to zrobione naumyślnie, żeby komuś zaszkodzić. Można to trochę porównać do udzielenia pierwszej pomocy. Ważne, że podjąłeś próbę pomocy.
