Volvo Amazon tylko w Skandynawii
W 1956 r. nowym szefem Volvo został Gunnar Engellau (1907–1988). W tym samym roku miała miejsce premiera pierwszego modelu z nadwoziem pontonowym – Volvo P120 Amazon. Dla szwedzkiej marki był to jeden z przełomowych modeli, kompletnie inny od wcześniejszych projektów.
Początkowo model nosił nazwę Amason, ale wkrótce został zmieniony na Amazon. Volvo mogło wówczas używać tej nazwy jednak tylko w Skandynawii, ponieważ gdzie indziej w Europie była chroniona przez niemieckiego producenta małych motocykli i motorowerów Kreidler. Tak więc poza Skandynawią model nosił wskazane poniżej oznaczenia bez żadnego wskazania, iż jest to Amazon.
Swoją nazwę samochód zawdzięcza mitologicznym walecznym wojowniczkom – Amazonkom. W dzisiejszych czasach nie jest o tak oczywiste, bowiem na rynku istnieje handlowy gigant pod tą nazwą, który powstał jednak zdecydowanie później niż samochody szwedzkiej marki pod tą nazwą – w 1994 r.
Nazwy poszczególnych serii modelu zostały oparte na wewnętrznych oznaczeniach fabrycznych – P120 (modele czterodrzwiowe), P130 (modele dwudrzwiowe) i P220 (kombi).
P120
W lutym 1956 r. Volvo zaprezentowało dziennikarzom model Amazon 121 (na zdjęciu poniżej). Przede wszystkim było to pierwsze czterodrzwiowe Volvo z samonośnym nadwoziem, a po PV 444 drugi model produkowany seryjnie w Torsland koło Göteborga. Produkcja rozpoczęła się w lipcu 1956 r., a pierwsze samochody dotarły do klientów na początku 1957 r.
Model ten zaprojektował w iście amerykańskim stylu Jan Wilsgaard. Prawdopodobnie wzorował się on na modelu Chrysler New Yorker z 1954 r. Godne uwagi jest, iż Wilsgaard w momencie projektowania Amazona miał zaledwie 26 lat, a ze szwedzką marką współpracował przez kolejne 40 lat. Samochód o rozstawie osi 2600 mm miał wymiary zewnętrzne 4400 x 1620 x 1510 mm.
Nadwozie typu ponton (pierwsze w Volvo) miało proste linie z dużymi oknami i typową dla marki dzieloną osłoną chłodnicy. Tylne błotniki zostały wykończone wysokimi pionowymi owalnymi światłami. Od 1959 roku modele PV544 i Amazon 121 były pierwszymi samochodami na świecie, które otrzymały trzypunktowe pasy bezpieczeństwa na przednich siedzeniach. W tamtych czasach z pewnością była to prawdziwa rewolucja.
Technologiczny rozwój na przestrzeni lat
Volvo Amazon 121 było napędzane czterocylindrowym chłodzonym wodą układem OHV o pojemności 1583 cm3. Z jednym gaźnikiem Zenith miał maksymalną moc 67 KM (49 kW). W marcu 1958 r. na rynek wprowadzono natomiast model 122 (sportowa wersja 121) o mocy 85 KM (63 kW) z dwoma gaźnikami SU. Volvo w 1961 r. zwiększyło pojemność silnika do 1778 cm3. Dzięki temu moc modelu 121 wzrosła do 75 KM, a modelu 122 do 90 KM. W 1965 r. nastąpił dalszy wzrost wydajności do 95 koni.
Tylne koła Amazona napędzane były suchym sprzęgłem jednotarczowym oraz czterobiegową, w pełni zsynchronizowaną skrzynią biegów i przekładnią hipoidalną. Model 122 za dodatkową opłatą można było wyposażyć w automatyczną skrzynię biegów Borg-Warner. W niewielkiej liczbie samochodów z przednimi kanapami dźwignia hamulca postojowego znajdowała się z boku siedzenia kierowcy, a dźwignia zmiany biegów na kolumnie kierowniczej.
W latach 1956-1967 Szwedzi wyprodukowali 234 200 egzemplarzy modelu Amazon P120.
Volvo Amazon P130
Od października 1961 roku gamę modelu Amazon poszerzono o wersję dwudrzwiową. Samochód miał takie same wymiary jak wersja czterodrzwiowa, a pod maską czterocylindrowy silnik rzędowy o pojemności 1778 cm3. Volvo 131 z gaźnikiem Zenith osiągało prędkość maksymalną 150 km/h i zużywało średnio 8,5 do 10 l paliwa na 100 km. Wersja sportowa z dwoma gaźnikami SU osiągała natomiast prędkość nawet do 165 km/h.
Dwudrzwiowy projekt zyskał dużą popularność, a w latach 1961–70 wyprodukowano ok. 360 000 egzemplarzy, co było najlepszym wynikiem spośród wszystkich modeli Amazon. Mocniejsze modele Amazon S otrzymały hamulce tarczowe na przednich kołach. Od sierpnia 1968 r. do lipca 1970 r. Amazony P130 można było kupić natomiast z silnikiem B20A o pojemności 1990 cm3 i mocy 82 KM (60 kW).
Od 1967 roku produkowano natomiast luksusowe dwudrzwiowe Volvo 123GT (na zdjęciu powyżej), które było ulepszonym modelem P130 wyposażonym w czterocylindrowy B18B z Volvo P1800 coupe. Silnik o objętości 1780 cm3 miał moc 96 KM (71 kW). Volvo 123GT zaprojektowano głównie na rynki w USA, Niemczech, Austrii i Szwajcarii. Było wyposażone w alternator, światła przeciwmgielne, lusterka wsteczne na przednich błotnikach, a także składane siedzenia. W 1968 roku Volvo 123GT otrzymało nowy dwulitrowy czterocylindrowy silnik B20B o mocy 103 KM (76 kW).
P220
Od lutego 1962 r. do maja 1969 r. produkowano pięciodrzwiowe kombi Volvo P221 Amazon (zdjęcie poniżej). Co istotne, znacząca liczba z 73 200 wyprodukowanych egzemplarzy była używana przez szwedzką i brytyjską policję.
Volvo Amazon w trakcie produkcji zmieniał się tylko nieznacznie
Kiedy w 1966 roku zaprzestano produkcji Volvo PV544, zastąpiono go Amazon Favorit, tańszą wersją Amazon bez chromowanych elementów nadwozia i ograniczoną liczbą elementów wewnętrznych. Brakowało np. osłony przeciwsłonecznej po stronie pasażera i zapalniczki, a ręczna skrzynia biegów miała tylko trzy pułapy. Favorit można było kupić tylko w kolorze czarnym z czerwonym wnętrzem, później oferta została poszerzona o biały kolor nadwozia.
W trakcie produkcji Volvo Amazon zmieniło się tylko nieznacznie. Mowa tu np. o uchwytach pokrywy bagażnika – dwa uchwyty po bokach zostały później zastąpione przez jeden w środku, wspólny z oświetleniem tablicy rejestracyjnej. Volvo wprowadziło również drobne zmiany we wnętrzu. Na przykład dwuramienna kierownica została zastąpiona czteroramienną.
To ważny model w historii Volvo
Ostatnia Amazonka została wyprodukowana 3 lipca 1970 r. W sumie szwedzka marka wyprodukowała w Torsland ponad 667 000 egzemplarzy tego modelu. Amazon świetnie sprzedawał się w Ameryce Północnej, dlatego już w 1963 roku Volvo otworzyło zakład montażowy w Halifax w Kanadzie. Co ciekawe, samochody były też montowane w Belgii, Afryce Południowej i Chile. Ogółem ponad 60% wyprodukowanych samochodów sprzedano poza Szwecją.
Z w/w wiąże się ciekawa historia. W 1962 roku Volvo zleciło stworzenie reklamy modelu Amazon nowojorskiemu specjaliście Amilowi Gargano. Ten zapoznawszy się z autem stwierdził, że auto jest w stanie znieść dosłownie wszystko i uczynił z tego główny atut reklamowanego pojazdu. Film reklamowy pokazuje więc brutalną szarżę Amazona po szutrowej drodze. Filmowi towarzyszy hasło, które jest prawdziwe, ale na które dzisiaj nikt by się nie zdecydował. “Możesz go prowadzić tak, jakbyś go nienawidził. Wyjdzie taniej niż psychiatra” – można usłyszeć w reklamie.
Szwedzi niejako zastąpili model Amazon serią Volvo 140, którą produkowali w latach 1966-1974. Zawierała ona trzy warianty – dwudrzwiowy (142), czterodrzwiowy (144) i pięciodrzwiowy kombi (145).
